Thica.net

Mạng thi ca Việt Nam

  • Người mất trí hát

    Tác giả:

    ngày xưa
    có anh Trương Chi
    mặt thì rất xấu
    hát thì rất hay

    (ca dao)

    người mất trí

    tôi lang thang ngoài đường hát ca tôi
    kẻ mất trí buồn
    tôi không làm mất lòng người khác
    như người mù ngả nón ra trước mặt
    đợi nghe tiếng đồng xu rớt
    mỗi ngày tôi còn gặp được mọi người
    ở đây
    những người quen những người lạ
    tôi kính cẩn chào tất cả
    nơi đống rác thối này
    tôi ăn những hạt cơm đổ và liếm những cái lá bánh ruồi bu kiến đậu
    rồi tôi sẽ chết vô tích sự
    như những điều tôi nói ra
    không mất lòng mọi người bây giờ
    tôi cũng không xin ai một tờ giấy đắp mặt
    hai con mắt tôi còn mở to
    tôi không có điều gì vui tôi không có điều gì buồn
    tôi còn lại thân thể này của cha mẹ tôi sinh ra
    hai con mắt tôi nhìn thấy đường đi
    miệng tôi hát ca
    xin mọi người đừng vỗ tay và cho tiền
    tôi hát về tôi
    như chiếc đò cũ nát không có chèo một đêm mưa gió nước sông cuốn trôi đi
    còn lại người chèo đò rách rưới nằm trên cát

    tôi lạnh
    tôi úp mặt vào hai bàn tay
    ngồi bó gối ngó tôi dưới nước
    có phải mặt mày tôi đó không
    mắt mũi râu tóc này đây là của tôi
    tôi nhúng hai bàn tay xuống bùn
    rồi cào mười ngón tay lên mặt
    tôi nói một mình
    máu của tôi
    những người đàn bà đi ngang qua đứng lại nhìn tôi
    thân thể này của tôi cha mẹ sinh ra
    tôi cười to và không nhớ gì hết
    mặt trời đốt nóng những hạt cát trên da thịt tôi
    một người đi qua đường ngó tôi nói
    này kẻ thất tình đổ điên
    mầy hãy kể chuyện con nhện dăng tơ
    xin kính chào người
    tôi không phải là người thấy nàng một lần rồi đứng chờ để thấy nàng lần thứ hai
    nhện ơi nhện hỡi
    tôi xin cảm ơn mọi người
    bây giờ mọi người đều yên ổn và lành lặn
    chiến tranh đã bỏ sót các người
    và chúng ta đau ốm
    như ngọn giáo gỉ đào được ở góc nhà
    lưỡi gươm cùn con trẻ cầm chơi
    còn các đức vua thì cứ thay nhau được thờ lạy
    tôi là kẻ dân
    trên đầu có mặt trời

    tôi thành thật kính chào các người
    tôi cảm ơn hột cơm hột muối
    và ngọn gió mát thổi qua đầu sông mỗi đêm tôi thả thuyền hát
    ơi ơi các cô gái
    tôi đã đi khắp phố phường này
    chưa hết mưa gió mùa đông
    bông cỏ nở thơm đường đi
    tôi sẽ hái một cành liễu đầu sông
    và mặt mày ủ rũ tôi trao cho nàng
    nàng cười to và che mặt đi lên lầu
    những đứa con gái theo hầu chỉ ngón tay vào tôi chế giễu
    tôi làm kẻ dại cầm cành liễu trên tay đứng đợi nàng
    ơi ơi các cô gái
    tôi hát ca các nàng như tháng giêng bông trái tốt lành
    mặt trời rất hiền trên thân thể các nàng trong suốt
    vẻ ngọc thơm tho
    ái tình các nàng sẽ cho tôi những buổi mai trong giọt sương lá liễu
    tôi hát ca các nàng tinh sạch

    ơi ơi các cô gái
    tôi làm con chim tha cọng rơm trên tóc nàng làm tổ mùa đông
    đám rước vừa mới đi qua
    mọi người bỏ tôi ở ngã ba đường
    tôi chống gậy trúc đội nón mê rách rưới
    còn lại tiếng cười vang và tiếng kèn thổi vui
    đám trẻ nhìn tôi hò hét xua đuổi
    ơi ơi ông ơi ông hãy đi đầu xuống đất và hát
    tôi cười ha hả nhắm hai mắt lại
    rồi bỏ đi ra ngoài bờ sông cho rộng gió
    có tiếng gọi tôi ở bên kia
    nắn không qua được tới bên này

    tiếng hát

    con sông này bắt đầu ở đâu
    nửa đêm nghe gió thổi mặn người thuyền chài nhớ biển
    mùa mưa nước to xơ xác nhà cửa
    bãi cát ngày nắng buổi chiều đám trẻ con đốt lửa
    mùa nước chậm thuyền ngược dòng dò ngầm đá
    vỏ hàu vỏ hến bày ra bên bờ
    con sông này bắt đầu ở đâu
    không có ai kể lại sự tích
    người thuyền chài chết chôn trên đất
    (có khi sông nhận chìm mất xác)
    miếu thờ trên ngọn cây chĩa ba đầu khúc những xoáy
    con sông này mỗi ngày người thuyền chài thấy mình trong nước
    da đen tóc cháy
    những cô gái chân rỗ dấu hà ăn
    đầu mũi thuyền ngược gió nói tiếng to
    ngọn rong xanh tôm cá ở mát

    con sông này nửa đêm trăng mọc người thuyền chài gõ mạn thuyền hát kể
    chuyện những người đời xưa nhân đức gặp nạn
    bỏ nhà cửa vợ con đi biệt xứ
    sau chết hoá thành thú dữ
    ăn cỏ cây đón đưa người lạc bước giữa rừng và xé xác bọn giàu sang độc ác
    tiếng buồn tiếng oán tiếng giận tiếng vui
    tiếng những giọt mưa to đầu tiên trên mặt nước
    tiếng bọt củi sôi trong bếp
    hai con mắt người già nhắm lại
    tiếng gõ mạn thuyền lanh canh
    thuyền trôi trong những giọt nước mắt bẫm máu

    người mất trí

    tôi hát hay người khác hát
    có ai gọi tên tôi Trương Chi
    tôi không nhớ ra tôi nữa
    ngọn chằm chống xuống đất tôi làm kẻ lang thang ngoài đường
    a ha a ha
    kẻ nào nói tôi dại khờ
    cả một đời tôi có biết làm hề
    cha mẹ bỏ tôi nửa chừng nửa đổi

    a ha a ha
    kẻ nào nói tôi mất trí
    tình yêu là ngọn nước đầu nguồn chảy qua vách đá mắc trên lá cây
    tôi không biết uống những giọt nước đó
    người nào gọi tôi ơi Trương Chi
    có phải nàng Mỵ Nương đã chết
    và tôi thì làm người buồn suốt đời
    nửa đêm tôi sẽ đến bên mộ nàng hát ca
    cho trái tim nàng thành ngọc
    tôi sẽ làm con chim tha viên ngọc đó bay khắp thế gian
    cho nàng khỏi cấm cung

    a ha a ha
    này hỡi tuổi nhỏ
    đừng ném đá sau áo người xấu xí
    tôi không làm trò cho các em cười vui
    hãy đi theo đám rước và vỗ tay
    này ơi ông Trương Chi
    nàng Mỵ Nương ở chốn lầu tây đang đi kiệu đến
    ông đứng dậy mà gặp nàng
    a ha
    này hỡi tuổi nhỏ
    củ khoai nhồi bột bột ngồi bột khóc
    đừng cười tôi không có giọt nước mắt nào khi nàng chết
    tôi cứ hát ca như con chim hát lúc mặt trời mọc
    như sông này sóng nước lao xao
    nãy hỡi tuổi nhỏ
    cuộc đời này có là bóng mây
    áo xanh áo đỏ buổi sáng buổi chiều các em vui

    tiếng hát

    chàng ngậm trong miệng một ngọn cỏ may đi ngược dòng sông
    áo và tóc nàng bay trong gió
    nàng giặt lụa bên bờ hát bài hai con chim phượng ăn xoài trên cây đợi chàng
    chàng đến
    và tiếng nói thì thầm
    chàng thả cọng cỏ may rớt trên tóc nàng
    nàng nhìn xuống nước và đưa tay nhặt cọng cỏ may cắn trong miệng cười

    người mất trí

    rồi chàng
    ngọn chèo quay ngang đỡ giáo giặc
    chàng bỏ thuyền đi không trở về
    gió thổi lăn những cọng cỏ may khô trên cát
    con sông đầy máu
    không còn ai nhớ chàng

    tôi không hát cho nàng nghe khúc kết
    nàng đã thả rèm xuống khi thấy mặt tôi
    a ha
    tiếng khóc ở sau lưng
    tôi đi không ngó lại
    còn chàng thì cất mặt đi trên bờ cát
    ngọn chèo chống nước chàng ra giữa sông
    chàng không còn thấy trời đất là đâu nữa
    giọng hát chàng đứt đoạn
    nước sông lai láng
    đêm khuya thắp đĩa dầu đầy
    hôm sau không ai thấy mặt chàng đâu nữa

    xin mọi người đừng hỏi thêm gì tôi
    tôi muốn được yên ổn
    làm kẻ mất trí
    một mình trên đời
    tôi không xin mọi người cơm bánh
    như tôi không xin mọi người thương tôi dại
    tôi cứ hát chơi không ai cấm được
    như không ai cấm được tôi điên tàn
    điên tàn vì nàng Mỵ Nương
    nàng Mỵ Nương đã chết
    tôi còn tiếng hát của tôi
    tôi rong chơi bốn cửa thành hát ca
    và đám trẻ theo tôi chọc ghẹo

    tôi xin chúc mọi người sung sướng
    những bữa ăn thật nhiều thịt nhiều cơm
    và không ai hầu hạ ai
    không ai nhòm ngó ai

    tôi xin chúc người già được nghỉ ngơi
    buổi sáng mùa hè lên núi hái thuốc
    buổi chiều mùa đông đốt lửa kể chuyện đời xưa cho con cháu nghe

    tôi xin chúc mừng những người đàn bà sắp đẻ
    mẹ tròn con vuông

    tôi xin mừng các em có ăn và mau lớn

    a ha a ha
    mọi người đừng nhìn tôi thế
    không phải tôi không phải là người
    tôi ở đây trên bến sông này ngày ngày chèo thuyền
    có xấu xí chi tôi không như các người
    tôi đen tôi rách rưới
    tôi hát tôi cười tôi buồn tôi khóc
    tôi nói lời kẻ điên lảm nhảm
    tôi la hét giận dữ
    như con cuốn chiếu tôi cuốn tròn tôi lại
    tôi chạy đuổi bắt tôi suốt ngày trên đồng trống
    mặt trời trước mặt mặt trời sau lưng
    đừng tưởng tôi hành hạ tôi đây cho bõ thù bõ ghét nàng
    nàng như ngọn gió thổi qua sông tôi không lấy tay che mặt được
    a ha a ha
    tôi là vỏ ốc vỏ sò con trẻ dành dụm làm đồ chơi buôn bán

    tiếng hát

    bài hát vui này tôi hát cho các con trẻ thuyền chài
    mặt trời của con trẻ
    buổi sớm mai mọc ở đầu sông dưới nước
    buổi chiều tối vùi kín trong cát
    buổi trưa cháy đen trên những lưng trần dang náng
    nơi những vỏ sò vỏ ốc mặt trời xoáy tròn màu ngũ sắc
    nơi hột cát mặt trời chảy và khô cứng lại
    mặt trời sáng những tia nhọn trong mảnh chai mảnh đá trong nước
    mặt trời thổi mù sa mưa bất ngoài bãi
    biển động mặt trời đen không ngày không đêm
    mặt trời chết lạnh
    mùa đông
    mùa thu mặt trời ướt trong lá cây
    mùa hè mặt trời cháy đỏ treo trong những mắt lưới phơi trên sào
    mùa xuân đọng trong giọt nước trong lá sen
    mặt trời như đồ chơi với con trẻ thuyền chài
    những đứa trẻ khố rách và hôi nắng
    mắt đỏ nước bùn
    cơm hẩm không đầy bát
    trời sinh ra cha mẹ bỏ giữa sông giữa cát
    sống giữa nước nên khóc không ra nước mắt
    mỗi ngày thấy mặt trời to rộng
    còn cuộc đời như hạt cát trôi sông
    những bà tiên buồn bã không về với mặt trăng trên mạn thuyền

    người già đã thả lưới
    đừng hát nữa
    hãy chống thuyền ra sông
    và gõ đều tiếng lanh canh
    cá mỗi ngày mỗi to
    thơm thịt thơm máu người thuyền chài

    người mất trí

    này các em
    thuở nhỏ nửa đêm mỗi lần qua sông tôi hát
    vỗ tay cười ngửa mặt nhìn trời sáng đêm
    cá nhảy trong lưới
    như mưa ướt mặt
    tôi hát bài con cá rô thia núp dưới bụi rong cho các cô giáo cười chê mai sao tôi dại dột
    ngọn đèn chài tắt đỏ dưới sông

    thôi thôi nữa các em
    cha chài mẹ lưới con câu
    rồi ai cũng có lúc qua sông ngược gió

    a ha a ha
    người nào lại gọi tên tôi
    a
    những người cắp gươm cắp giáo
    chiến tranh chưa tới để các người đứng buồn giữ cửa hầu quan
    cơm ăn đủ bữa áo mặc đủ mùa
    xanh đỏ xênh xang
    hãy vỗ lên một hồi ngũ liên
    này đây bài hát lính
    ba năm năm năm mười năm trấn thủ lưu đồn
    vợ con không thấy
    thấy có cá trong vũng nước trong vẫy vùng
    các người ơi
    cuộc đời vui sao lại không hát
    tội tình chi mà che mặt khóc
    giả điên giả tàn mấy đời có hơn ai mà thêm ngu
    a ha các người bắt tôi làm thinh để hơi theo gươm theo giáo của các người lên hát chúc thọ quan lớn
    tôi không là con hát
    nên không biết hát thuê

    các người cắp gươm giáo đi đi
    tôi còn ở đây còn ngồi ở đây
    cho đến khi mặt trời lặn cho đến khi mặt trời mọc

    a hãy thả tôi ra thả tôi ra
    tôi không phải là Trương Chi
    tôi không biết hát
    các người bắt tôi đi à
    nàng Mỵ Nương đã chết
    nàng Mỵ Nương đã chết
    sao nghe tôi nói mặt các người buồn thế
    con cá cấn chết khô trong ngọn rong trên bờ có kể chi với con trẻ thuyền chài

    tiếng hát

    tôi xin hát kể chuyện chàng
    chàng hát
    mỗi đêm chàng qua sông hết mùa thu gió lạnh chưa về

    chàng hát
    tiếng nín trong ngực tấm tức
    tiếng quặn thắt trong ruột cay đắng
    chàng qua sông tóc dựng
    tiếng ngược gió thổi phù hai mắt
    tiếng vui lao xao bọt nước trôi
    khúc sông đằm nước chảy quanh bờ cát
    tiếng nước vỗ ngầm đá nặng nề
    tiếng nước xoáy hút gió ngày mưa bão
    thuyền đi nước động mái chèo

    chàng hát
    nàng ở trên lầu cao
    ôm mặt lại
    chàng thì như bóng ma nổi trôi trên sông không nhớ đường về
    tiếng hát im
    sông vắng tạnh
    gió và sương sa
    nàng buồn
    mỗi đêm trên lầu cao nhìn ra dòng sông
    rồi tiếng hát lại chập chờn trong gió
    bóng ma của chàng thấp thoáng trên mặt sông đen
    nàng chập chờn thấy chàng cúi đầu ngồi hát bên cạnh nàng
    rồi tiếng hát im
    sông lạnh mù gió thổi
    nàng gầy mòn sầu thảm
    tiếng hát lại đứt đoạn trong tiếng sóng
    nàng tỉnh lại nhìn ra dòng sông
    sông lạnh mù xa
    rồi lính tráng gươm giáo đến dẫn chàng lên lầu cao
    nàng đau đớn thả rèm xuống úp mặt vào hai bàn tay
    trời sinh chàng xấu xi không như tiếng hát của chàng

    rồi mỗi đêm tiếng hát lại chập chờn trên sóng và gió

    tiếng hát buồn và chậm
    nàng trên lầu cao khô héo
    tiếng hát tắt nghĩn
    nàng lạnh tê đứt hơi
    tiếng hát khóc
    tan đi trong gió theo hồn nàng bay vào cõi xa

    người mất trí

    a ha
    a ha
    tôi khóc cũng được à
    tôi có giấu tôi làm chi
    tôi khóc tôi hay tôi khóc nàng Mỵ Nương
    nàng Mỵ Nương con quan lớn ở chốn lầu tây ngày rày cấm cung
    bởi nghe chàng Trương Chi hát
    nên hao gầy khô xác
    nàng chết đi cho chàng Trương Chi sầu bi mất hết trí
    người khác đừng thương tôi tội nghiệp
    đứa thuyền chài điên dại lang thang trên đất
    mà tôi đâu bỏ tôi đi được
    tôi còn tôi còn tôi ở cuộc đời này
    tôi hát tôi chơi
    mặc kệ người vỗ tay la cười

    hỡi các em nhỏ không có cơm ăn áo mặc
    đứng đầy đường đầy chợ ngả tay xin
    người xua đuổi tanh hôi gớm guốc
    đứng khóc to không ai thương
    cứ kiếm được chi thì ăn nấy
    sống qua hết cuộc đời này vô vị
    chết đi không được

    còn tôi như cây lá vu vơ

    a những người cắp gươm cắp giáo
    đám đông vây quanh góc phố đầu chợ
    này tôi đây không biết chữ
    mọi người xin đọc tôi nghe tờ giấy viết gì
    a hãy đuổi kẻ mất trí ra khỏi đây
    vì nó hát mà con ta chết

    a ha
    ở đời này mấy kẻ mất trí
    tôi còn tôi tôi còn hát
    tôi còn sống ở đời này ai cấm
    nên tôi hát ca tôi
    tôi hát ca mọi người
    nàng Mỵ Nương đã chết
    nàng chết và tôi hát

    này con tôm con cá
    bây giờ hãy nghe tôi hát bài thả lưới đêm khuya

    tiếng hát

    người xô cây mai thì cây mai trúc
    ai ngờ bồn còn rộng thì cây cúc bò sang
    chàng đã chống thuyền ra sông
    chàng rách rưới tồi tàn
    chàng hát
    chàng hát chàng vui
    chàng hát chàng buồn
    chàng la cười chàng khóc
    như mặt chàng đen khô mưa gió và bụi
    tôi là Trương Chi
    chưa chết được
    bởi còn thương nàng Mỵ Nương

    Ngày 8 tháng bảy năm 1982

    Nguồn: Trần Vàng Sao, Những bài ngậm ngải của tôi, NXB Giấy vụn, 2010

    Bình luận

    ví dụ: http://www.example.com

    Lời bình: (Vui lòng gõ tiếng Việt có dấu)