Thica.net

Mạng thi ca Việt Nam

Trang thơ Trần Vàng Sao

Tran Vang Sao

Nhà thơ Trần Vàng Sao tên thật là Nguyễn Đính, sinh năm 1941 ở Thừa Thiên – Huế.

Năm 1961 ông thi đỗ tú tài rồi vào Đại học Huế, tham gia các phong trào đấu tranh của sinh viên cùng thế hệ với Hoàng Phủ Ngọc Tường, Trần Quang Long, Ngô Kha. Năm 1962 ông dạy học ở trường bán công Truồi. Từ 1965 đến 1970, ông lên chiến khu và công tác tại Ban Tuyên huấn Thành uỷ Huế, viết báo với các bút danh Nguyễn Thiết, Lê Văn Sắc, Trần Sao.

Năm 1970 ông được đưa ra miền Bắc an dưỡng và trong thời gian này do quan sát cuộc sống và sinh hoạt chính trị tại Hà Nội khiến ông viết nhật ký miêu tả lại những suy nghĩ thất vọng của mình về điều mà ông được tuyên truyền trước đây. Chính tập nhật ký này khiến ông bị bắt và kéo dài nhiều năm khốn khó trong lòng chế độ. Ông bị tố cáo, đấu tố và cô lập đến nỗi ông có cảm giác không còn được coi là con người mà đã thành “một con vật, một con chó”, theo như ông viết trong hồi kí Tôi bị bắt.

Sau khi Việt Nam thống nhất (tháng 4 năm 1975), Trần Vàng Sao xung phong về quê công tác nhưng không được chấp nhận; ông tự trở lại Huế làm liên lạc ở xã, sau đó được bố trí công tác tại Phòng Văn hóa thành phố Huế rồi được điều về làm liên lạc ở xã Hương Lưu (nay là phường Vỹ Dạ), Huế cho đến khi nghỉ hưu năm 1984.

Ông hầu như không cho xuất bản thơ nhưng vẫn nổi tiếng với Bài thơ của một người yêu nước mình ký bút danh Trần Vàng Sao sáng tác tháng 12 năm 1967, được coi là một trong những bài thơ xuất sắc nhất Việt Nam thế kỷ 20.

Năm 2008, Nhà xuất bản Giấy Vụn đã cho in tập thơ Bài thơ của một người yêu nước mình.

Năm 2012, NXB Hội Nhà Văn xuất bản tập trường ca Gọi tìm xác đồng đội của Trần Vàng Sao. Gọi tìm xác đồng đội là trường ca rất xúc động và sâu sắc về những hy sinh mất mát, máu và nước mắt của nhân dân trong chiến tranh. Tác phẩm này được chọn trao giải thưởng của Quỹ Phùng Quán vào ngày 20/2/2013.

Ông mất ngày 9 tháng 5 năm 2018 tại nhà riêng ở phường Vỹ Dạ, Huế.


  • Hai mươi mốt muôn năm


    […]

    chiến tranh đã qua
    tôi ngồi một chỗ
    đêm giật mình nghe bom nổ trong đầu
    thấy thằng bạn chết
    xác phơi ba ngày giữa nắng

    chiến tranh đã qua
    anh em bạn bè quen biết
    mỗi đứa một chỗ
    đứa ngó cây
    đứa ngó nhà
    đứa ngó đá
    đứa ngó đất
    đứa ngó trời
    đứa cười
    đứa khóc
    đứa lăn lóc
    đứa lặn hụp
    đứa tỉnh
    đứa say
    cầu cho đứa nào sau này chết cũng êm thắm

    […]

  • Đứa bé thả diều trên đồng và vắt cơm cúng mả mới


    […]

    gió nhiều thêm
    con diều của tôi quạt hai cánh bay giật lên rồi đứng yên
    tôi đợi cho mọi người đi hết
    cho mấy cái khăn vàng khăn đỏ hết ngoái lại nhìn con ai dại trời nắng không có mũ nón trên đầu
    mấy cây hương còn cháy cắm lên vắt cơm để trên miếng chuối hơ vừa héo
    tôi ngồi xuống đất
    những hột cơm trắng và khô
    tôi ăn cả tàn hương phẩm đỏ vào bụng
    liệu ai ở nhà tôi chết có được một vắt cơm to trắng như thế này để trên mả không

    […]

  • Người mất trí hát


    […]

    a ha a ha
    người nào lại gọi tên tôi
    a
    những người cắp gươm cắp giáo
    chiến tranh chưa tới để các người đứng buồn giữ cửa hầu quan
    cơm ăn đủ bữa áo mặc đủ mùa
    xanh đỏ xênh xang
    hãy vỗ lên một hồi ngũ liên
    này đây bài hát lính
    ba năm năm năm mười năm trấn thủ lưu đồn
    vợ con không thấy
    thấy có cá trong vũng nước trong vẫy vùng
    các người ơi
    cuộc đời vui sao lại không hát
    tội tình chi mà che mặt khóc
    giả điên giả tàn mấy đời có hơn ai mà thêm ngu
    a ha các người bắt tôi làm thinh để hơi theo gươm theo giáo của các người lên hát chúc thọ quan lớn
    tôi không là con hát
    nên không biết hát thuê

    […]

  • Trong cơn sốt đưa chị Miên về Đông Xuyên


    […]

    Thôi em về đi
    nhớ đừng dang nắng đỏ hết tóc
    mặt đen con gái không ưng
    chị nóng ruột chị ngồi lâu không được
    hai con chuồn chuồn đậu trên cọng rác trôi ngoài sông
    rồi một con bay
    người đi nói to bên phố
    bánh sắt lăn lăn lên dốc qua cầu
    em không nói gì với chị
    sáng mai trời có mưa luôn không
    giọt mưa dài dưới mái tranh
    giọt mưa qua lỗ phên trống vào trong nhà
    giọt mưa mắc dưới đuôi ngọn lá trầu không
    con chim bay thấp ngang qua kêu một tiếng
    đứa con ai đứng dựa cột đình chợ mở mắt to ngó người đi qua đi lại
    bây giờ chị sắp về rồi

    […]

  • Tau chưởi


    […]

    tau chưởi thẳng vào mặt bây
    không bóng không gió
    không chó không mèo
    mười hai nhánh họ bây đem lư hương bát nước
    giường thờ chiếu trải sắp hàng một dãy ra đây
    đặng nghe tau chưởi
    tau kêu thằng khai canh khai khẩn tam đợi mười đời
    cao tằng cố tổ ông nội ông ngoại cha mẹ chú bác cô dì
    con cháu thân hơi cật ruột bây tau chưởi
    tau chưởi cho tiền đời dĩ lai bây mất nòi mất giống
    hết nối dõi tông đường
    tau chưởi cho mồ mả bây sập nắp
    tau chưởi cho bây có chết chưa liệm ruồi bu kiến đậu
    tam giáo đạo sư bây
    cố tổ cao tằng cái con cái thằng nào móc miếng cho bây
    hà hơi trún nước miếng cho bây
    bây ỉ thế ỉ thần
    cậy nhà cao cửa rộng
    cậy tiền rương bạc đống
    bây ăn tai nói ngược
    ăn hô nói thừa
    đòn xóc nhọn hai đầu
    ngậm máu phun người
    bây bứng cây sống trồng cây chết
    vu oan giá hoạ
    giết người không gươm không dao
    đang sống bây giả đò chết
    người chết bây dựng đứng cho sống
    bây sâu độc thiểm phước
    bây thủ đoạn gian manh

    […]

  • Lời khai của một thằng hề mất trí


    […]

    bong bóng phình to
    hụt hơi nửa chừng bong bóng nổ bụp
    tôi lượm mấy miếng bong bóng rách ngậm trong miệng thổi phù phù
    không có đứa nào nhìn tôi
    đứa dựa cột điện cà lưng cho đỡ ngứa
    đứa cởi áo quơ lên trời giả đò phi ngựa bắn súng
    đứa bẻ lá dỗ em nín cho chị chơi cò cò
    bây giờ tới lúc đạp mạng
    bảy tám đứa tụm lại
    năm mười mười lăm
    hai mươi một trăm
    xa mạng ba bước phải đi tìm
    tôi đứng trời trồng cho một đứa núp sau lưng
    chết rồi
    sau lưng ông điên
    đừng ăn gian
    tôi bị xô ngã chúi cười không được
    bọn trẻ chạy hết còn một đứa đứng chống nạnh đạp một chân lên lon sữa bò rét
    năm mười mười lăm
    một trăm một ngàn
    không thấy thằng nào
    chết hết cả rồi bây ơi
    thôi thôi các con ơi
    đừng buồn phiền điên tàn chi như tôi

    […]

  • Gọi tìm xác đồng đội


    […]

    • một mụ già điêu tàn ở chợ Mía Sơn Tây
    thường giữa trưa đứng bóng
    mụ ngồi bệt xuống đất
    rồi khóc rồi cười rồi la hét
    hai con mắt như đứng tròng
    con Lê Thị Cam ơi
    chết đất nào về đây với bầm
    bầm khô gan héo ruột

    mụ già cào hai tay bới đất
    có con dưới này không con
    a ha này mấy người mấy người ơi
    mấy người có ai có con chết như tôi không
    liệt sĩ không có xác

    mụ già úp một tờ giấy nhớp mồ hôi lên mặt
    liệt sĩ của con đây
    Lê Thị Cam ơi
    a ha
    có ai biết con tôi chôn ở đâu không
    con ơi là con ơi

    […]

    • con tôi là Lê Thị Gái
    quê Đồng Di
    cơ sở cách mạng ở Đà Nẵng
    bị bắt tại Huế tháng 6 năm 1969
    chết bị treo ngược hai chân lên mái nhà
    không quần không áo trong lao Thừa Phủ
    nghe đâu chôn chung một hố với ba bốn người ở vùng núi Nam sông Hương
    năm đó con tôi hai mươi hai tuổi
    có hai mươi mấy năm nay tôi cứ hay nằm thấy con tôi ở lổ ở trần
    đứng ngoài hè kêu lạnh lắm mạ ơi
    tôi tên là Trần Thị Tho
    hiện bán nước chè ở ga Lăng Cô

    […]

  • Bản thánh ca của một tên hề mất trí là thi sĩ hay là Sự tích tôi làm hề


    […]

    này mọi người
    hãy xem tôi đi đầu xuống đất và hát
    những thằng hề mất trí như tôi
    có chi tên tuổi
    chết đi không ai phúng điếu
    chỉ còn cái mặt nạ cho con chơi
    ngày mở cửa mả không có một tờ vàng bạc
    mọi người đừng cười tôi tội nghiệp
    trong giấc ngủ tôi thấy những miếng thịt to

    rồi vùng dậy chạy ra đường la lớn
    thịt thịt
    người đi đường không ai ngó tôi

    […]

  • Bây giờ tôi trông mỗi ngày có gạo ăn


    […]

    Tôi cúi xuống lượm một hòn đất ném con gà đang đi trước mặt
    Hòn đá rớt trong bụi cây
    Con gà bỏ chạy
    Tôi phủi hai tay
    Hơn một tuần nay tôi chưa cạo râu

    Hình như tôi không nhớ gì hết
    Tôi ngồi ở đây
    Hai bàn tay động đậy trên thân thể
    Mười ngón

    Ngón dài ngón ngắn
    Những đường gân nổi rõ
    Chỗ chai chỗ nứt
    Tôi vuốt mặt tôi gãi đầu
    Tôi nhìn quần áo tôi đang mặc
    Tôi hút thuốc
    Tôi uống nước
    Những cái tàn thuốc ướt trong lon cái bật lửa mất nắp cây đèn bể bóng những vòng nhện trên vách que lẻ cán viết chén uống nước con heo
    Bùng binh bằng nhựa con búp bê vải mất mắt mất mũi
    Hai con mắt tôi trong gương
    Tôi cúi đầu xuống
    Thân thể nhức mỏi khó chịu như thử mọc mụn nhọt
    Tôi nhắm mắt lại
    Mấy đứa con nít đánh mạng cười la to quá
    Không biết tôi đã ăn cơm chưa
    Bây giờ là mấy giờ rồi

    […]